جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادب از سرمایه‌های برتر حیات آدمی و بالاتر از ثروت و قدرت است. وقتی از ادب سخن به میان می‌آید، نوعی رفتار خاص و سنجیده با محیط پیرامون در نظر می‌آید، در برخوردها چیزی به زیبایی و جذاّبیّت ادب نمی‌رسد، بنابراین باید ادب را آموخت و به کار بست تا روابطی سالم، احترام‌آمیز و پایدار میان افراد جامعه حاکم شود. هدف اسلام، سر و سامان دادن به تمام جهات زندگى انسانى است و هیچ یک از شئون زندگى انسانى، نه کم و نه زیاد، نه کوچک و نه بزرگ، را از قلم نینداخته است، از این رو تمام وجوه زندگى را داراى ادب کرده و براى هر عملى از اعمال زندگى هیأت نیکو ترسیم کرده است که بیانگر غایت آن است و هیچ غایتى براى زندگى جز توحید خداى سبحان در مرحله اعتقاد و عمل نیست.انسان به طور فطرى کمال‌جو و الگوخواه است. الگوپذیرى انسان تا به جایى است که بدون اسوه، راه تکامل را نمى‌پیماید. انسان در پىِ نمونه‌ی کامل و اسوه‌ی کمال یافته‌ی برتر است و از این رو به شناخت سیره، راه و روش، و زندگانى انسان‌هاى کامل و برجسته چون پیامبران، اولیاء، امامان محتاج است. با توجه به این که پیامبر اسلام9خاتم پیامبران و جامع تمام انبیاء می‌باشد و از آنجا که قرآن به عنوان بهترین سند، ایشان را به عنوان «اسوه حسنه» معرفی می‌کند، با این تعبیرقرآن، وجود پیامبر9 کانونى است که باید از آن آداب زندگی را استخراج کرد. لذا برآن شدیم تا آداب پیامبر اسلام9 را در حد توان از منظر قرآن و روایات بررسی کنیم و تلاش بر این است تنها به صِرف نقل آیات و روایات اکتفا نکنیم بلکه تفسیر و توجیه عمل پیامبر9 مهم است و به دنبال چرایی گفتار و رفتار پیامبر9?می‌باشیم پس همین طور که رفتار پیامبر9 نیاز به تعمّق و تفسیر دارد، گفتار پیامبر9 هم نیاز به تعمّق و تفسیر دارد. نهایتاً اگر مردم با نحوه‌ی تعامل انبیاء آشنا شوند و از روش آنها الگو بگیرند به سوی تعاملی صحیح حرکت خواهند نمود.

تنها پیامبر اسلام و امامان معصوم در بیان احکام شرعی و رفتار و عملکرد خود دچار خطا و اشتباه نمی شوند، لکن تمامی انسانها در رفتار و عمل خود دچار خطا و اشتباه شده و در این بین قضات محاکم نیز در قضاوتهای خود کم و بیش دچار اشتباه خواهند شد. در اثر این اشتباهات ، نخست فرد محکوم علیه و خانواده ی او و در مرحله ی بعدی جامعه دچار ضرر و زیان می شود. بر اساس قاعده ی اتلاف و لا ضرر هر کس مسئول جیران خسارت وارده بر دیگری می باشد. مفاد این قاعده در سیستم حقوقی جهان نیز مورد پذیرش قرار گرفته است.اصل 171 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ضرورت جبران خسارات وارده ناشی از اشتباهات قاضی را مورد توجه قرار داده و بر اساس ماده ی 58 قانون مجازات اسلامی هرگاه در صورت تقصیر و اشتباه قاضی ضرر و زیان مادی و معنوی به وجود آمده توسط دولت جبران می شود. و اگر ضرر به گونه ای بوده که موجب هتک آبروی فرد متهم شده است لزوما جهت اعاده ی حیثیت می بایست اقدام قانونی صورت پذیرد.در این بین نحوه ی جبران خسارت وارده و راهکار های خقوقی آن از جایگاه ویژهای برخوردار است که در این پژوهش ما به ارائه پیشنهادات در این خصوص می پردازیم.

این رساله به بررسی احکام شرکت در فقه امامیه و اهل سنت می‌پردازد و از مقدمه و 6 فصل تشکیل شده و هر فصلی به سه گفتار تقسیم شده است .

پژوهش کنونی تحقیقی است تحلیلی ـ توصیفی با عنوان: «بررسی فضایل امام علی ـ علیه السلام ـ از منظر مفسران اهل سنت با محوریت نظرات زمخشری و فخر رازی» که در آن تلاش شده است انواع فضیلت های امام علیـ علیه السلام ـ که در برخی از آیات قرآن به آنها اشاره شده و مصداق بارز آن آیات می باشند، مورد بررسی قرار گیرد.در آیاتی از جمله آیه ولایت، آیه مباهله، آیه منزلت به فضایل و برترهای امام علیـ علیه السلام ـ اشاره شده. اثبات این امر نه تنها از سوی مفسران شیعه صورت گرفته، بلکه از سوی اغلب مفسران اهل تسنن نیز اثبات گردیده است. دو مفسر بزرگ اهل تسنن بنام «فخر رازی» در کتاب «مفاتیح الغیب» و جار اله «زمخشری» در «تفسیر الکشاف» در تفسیر آیات مذکور به فضیلت و مصداقیت امام علی ـ علیه السلام ـ در آن آیات ضمن ذکر روایت های مشهور به آن اشاره کردند.هر دو مفسر(زمخشری و فخر رازی) به حقانیت حضرت علی ـ علیه السلام ـ اعتراف و اقرار کرده و به روایاتی از این بزرگوار استناد کرده اند. افزون بر این زمخشری وفخر رازی احادیث و روایاتی را در تأیید فضایل وکرامات حضرت علی ـ علیه السلام ـ ذکر نموده اند و شأن نزول بعضی از آیات را به حضرت علی ـ علیه السلام ـ نسبت داده وجانب انصاف را رعایت کرده اند، اگر چه در بعضی دیگر از آیات تعصّب بی جا و غرض ورزی ها مانع از اعتراف آنها درباره شأن نزول آیه ها در حق حضرت علی ـ علیه السلام ـ شده است.کلیدواژه ها : امام علیـ علیه السلام ـ زمخشری، فخر رازی، کشّاف، الکبیر

پایان نامه حاضر با رویکردی تطبیقی به بررسی احکام فقهی تشریح (کالبد شکافی) افراد پس از مرگ می‌پردازد و مشروعیت (جواز) و عدم مشروعیت آن را از دیدگاه فقه امامیه و فقه اهل سنت پی‌گرفته و اقوال و ادله فقهای فریقین را در این زمینه تجزیه و تحلیل می‌کند. نویسنده می‌کوشد دلیل‌های فریقین را درباره حرمت یا جواز خرید و فروش اعضای میت، پیوند آن به بدن فردی دیگر و شکافتن بدن میت پس از مرگ به جهت مصالح پزشکی را ارزیابی و با توجه به مورد نیاز بودن و جدید بودن این مسأله، ابعاد مختلف فقهی آن را بیان کند. وی در سه فصل فتاوای فریقین را در این زمینه تجزیه و تحلیل فقهی کرده است. نگارنده در فصل اول برخی اصطلاحات مربوط به تحقیق خصوصا واژه تشریح را از لحاظ لغوی، اصطلاحی، فقهی و طبی معنا کرده و اقسام تشریح، تاریخچه علم تشریح، فواید علمی و پزشکی تشریح، اهمیت و اغراض آن را بیان می‌نماید. در فصل دوم اقوال علمای اهل سنت و امامیه و ادله آنان در حرمت نفس تشریح به دلیل حرمت داشتن جسد مومن حتی پس از مرگ و عدم جواز تأخیر در دفن آن مطرح شده و جواز این کار به جهت داشتن منافع و مصالحی برتر از تأخیر دفن و شکافتن جسم مومن تبیین شده است. در فصل سوم بعضی احکام فقهی متفرقه مربوط به تشریح، مانند حکم خرید و فروش اجزای بدن میت، حکم کندن اعضا از بدن میت، وجوب دوختن محل تشریح، احکام وصیت در مورد تشریح، حکم غسل بدن کالبد شکافی شده، حکم جنین خارج شده از بدن شکافته شده، مقدار دیه شخص کالبد شکافی شده، حرمت نگاه کردن به عورت میت و موارد جواز تشریح بیان گردیده و فتاوای فقهای امامیه و اهل سنت در این باره منعکس می‌شود. نگارنده همچنین برخی استفتائات در مقوله تشریح و پیوند اعضا و اهدای عضو از علمای معاصر امامیه را، همراه با پاسخ آن‌ها درج کرده است.

سلفیه به‌صورت یک جریان فکری ـ مذهبی به شیوه‌ای انتقادی در بین جامع? اهل سنت ظاهر شد، به‌تدریج رنگ سیاسی به خود گرفت، و درنهایت به یک جریان فکری سیاسی تبدیل گردید. این پژوهش به دنبال واکاوی علل انحراف اندیشه انحرافی سلفیت از مبانی اسلام راستین و تأثیر آن بر بخشی از جامعه اهل سنت ایران (استان خراسان) و نقش آن در تشدید اختلافات مذهبی در این منطقه است. متن حاضر، از چشم انداز برداشت ظاهری و نادرست از آیات و روایات و حقاق اصیل دینی از سوی این جریان و شکل‌گیری گروه های متعدد افراطی در کشورهای اسلامی و فراهم شدن بستر ایجاد شکاف بین پیروان مذاهب مختلف اسلامی و قتل افراد بی گناه و غارت اموال آنان، در پی پاسخ گویی به این پرسش برآمده و با روشی توصیفی- پیمایشی، ریشه های این تفکر و تأثیرات آن در جهان اسلام و موضع گیری های علمای اهل سنت و تشیع در برابر این جریان انحرافی و امکانات و روش های مقابله با آن مدنظر قرار گرفته است.سکونت اهل سنت در 15 استان کشور ( اغلب هم مرز با کشورهای عراق، ترکیه، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان و کشورهای حوزه خلیج فارس)، سهولت ترددات مرزی، اشتراکات قومی و مذهبی با کشورهای یادشده، تبلیغات گسترده جریان وهابیت و دامن زدن به اختلافات شیعه و سنی و سیاه نمایی از وضعیت اهل‌سنت ایران با استفاده از فضای مجازی، شبکه‌های ماهواره‌ای و از طریق تریبون‌های مساجد و حوزه-های علوم دینی در مناطق سنی‌نشین و تأثیرپذیری جامعه اهل سنت از این جریان و تحولات منطقه، ضرورت توجه بیش از پیش به دو مقوله قومیت و مذهب را در جمهوری اسلامی برای تحکیم پایه‌های وحدت ملی و مذهبی نمایان می سازد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اندیشه‌های سلفی‌گری در رابطه با توسل، زیارت و.. در بین اهل تسنن شیوع بیشتری پیدا کرده، این اندیشه‌ها موجب شده است که عده‌ای، شیعیان را مشرک بدانند. و نگاهشان به شیعیان و تفکرات آنها تغییر کند، ضمن اینکه این جریان انحرافی در قالب تشکل‌های مختلف در کشورسیر صعودی داشته و می‌کوشد تا بر طبل اختلافات مذهبی کوبیده و موجبات ایجاد شکاف بین جامعه اهل‌سنت با حاکمیت را فراهم سازد. علاوه بر آن، تلاش قدرت-های بزرگ برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها در جهت پیشبرد منافع و اهداف خود، زمینه‌های اصلی تقویت گروه‌های تکفیری و ایجاد ناامنی در منطقه خاورمیانه و از جمله علل ناکامی مبارزه با پدیده افراط‌گرایی است.کلید واژه ها:سلفی گری، وهابیت، ابن تیمیه، محمدبن عبدالوهاب، استان خراسان، افراط‌گرایی

طرح حکومت ببرنای فرهنگ دینی و فرهنگ سیاسی در این زمان از جمله دستاوردهایی است که علمای دینی به ارمغان آورده اند. تلاش و کوششی که علمای پارسا در به ثمر رساندن آن مبذول داشته اند و سالیانی دراز را به روشنگری و آگاهی بخشی جامعه پرداخته اند، بر کسی پوشیده نیست. هدف آنها ایجاد مدینه فاضله ای بود که پیامبران برای برپایی آن قیام نمودند. پیامبر اکرم (ص) نیز رسالت اصلی اش ایجاد حکومتی بر پایه فرهنگ دینی و فرهنگ سیاسی بود که انسانها بر اساس آن راه خوشبختی و نیک فرجامی را بپیمایند.در این رساله تلاش شده است با نگاهی دینی و سیاسی و از نگاه یکی از اندیشمندان بزرگ عرصه سیاست و دیانت یعنی علامه نایینی مباحثی را مطرح نماییم.اصولاً علامه نایینی برای نظام یافتن امور جامعه، اصل وجود فرهنگ دینی و فرهنگ سیاسی را بر هر اساس و به هر شکلی که باشد امر ضروری می داند. لذا همانطور که در بخش سیاست در اسلام از قول نایینی در نتبیه الامه و تنزیه المله ذکر گردید:«استقامت نظام عالم و تعیش نوع بشر، متوقف به سلطنت و سیاستی است، خواه قائم به شخص واحد باشد یا به هیأت جمیعه»وی دلیل ضرورت و نیاز فرهنگ دینی، سیاسی و حکومت در اسلام را «حفظ نظام داخلی و برقراری امنیت و عدالت و جلوگیری از دخالت بیگانگان و آمادگی برای دفاع در برابر تهدیدها» می داند. لذا می گوید:«واضح است که تمام جهات راجعه به توقف عالم به اصل سلطنت و توقف حفظ شرف و قومیت هر قومی به امارت نوع خودشان منتهی به دو اصل است:اول: حفظ نظام داخلیه مملکت و تربیت نوع اهالی و رسانیدن هر ذی حقی به حق خود و منع از تعدی و تطاول آحاد ملت بعضهم علی عالی غیر ذالک از وظایف نوعیه راجع به مصالح داخلیه مملکت و ملت.دوم: تحفظ از مداخله اجانب و تحذر از حبل معموله در این باب و تهیه قوه دفاعیه و استعدادات حربیه و غیر ذلک و این معنی را در لسان متشرعین «احفظ بیضه اسلام» و سایر ملل «حفظ وطنش» خوانند.»لذا با توجه به موارد فوق ضمن طرح مسائل مذکور به بررسی موضوع بسیار مهم ولایت مطلقه فقیه پرداخته شده است.

خمس یکی از واجبات مهم مالی در اسلام است که از فروع دین شمرده می‌شود و تمام فرق مذاهب اسلام در اصل بحث خمس اتفاق نظر دارند و اختلاف در موارد و مصارف خمس است. مفسران اهل سنت موارد خمس را خاص غنائم جنگی می‌دانند و فقیهان آنها به تبع آنهافتوی داده‌اند . معتقدند به اینکه آیات قبل و بعد آیه خمس راجع به جهاد است و این قرینه می‌شود بر اینکه غنائمی که در آیه شریفه ذکر شده غنائم جنگی است. ولی بدیهی است که شان نزول آیه نمی‌تواند مخصص با شد که آیه را از عمومیت خارج کند. فقیهان شیعه نظر دارند غنیمت عام است و همه درآمدها را شامل می‌شود. آیه مبارکه حاکم معنی عام دارد و شأن نزول آیه نمی‌تواند محقق باشد و آیه مبارکه که بر عمومیت خود باقی است. یکس از مسائل مهم، در کیفیت تقسیم خمس است که در بین فقهاء عامه و خاصه مورد اختلاف است. از دیگر مسائل مهم و زنده برای حفظ کیان اسلام و عدالت اجتماعی مسئله پرداخت خمس به ولی امر خمس است که به عنوان یک فریضه الهی تلقی شده است. بنابر فرمایش صاحب جواهر همه مستحقین خمس باید ایمان داشته باشند. مراد از ایمان در این جا کفر نیست بلکه ایمان در مقابل مسلمان غیر شیعه است. منظور از سادات کسانی هستند که نسبشان از طرف پدر به عبدالمطلب جد پیامبر اکرم (ص) برسد.در بخشی از رساله به برخی از اشکالات و شبهات که در زمان امام جواد‌ (ع) به خمس وارد شده بیان شده است. چون در این زمان به خاطر جایگاهی که امام رضا (ع) قبل از آن داشتند شیعیان مجال بیشتری برای پرسش و پاسخ و جست و جو در باره احکام دین پیدا کردند.در آخر رساله منابع ذکر شده است.

1. اثبات مرجعیت علمی امام سجاد علیه السلام از حیطه نظر و عمل در میان اهل سنت2. بررسی دو دوره رکود و اوج گیری مرجعیت علمی امام سجاد علیه السلام و بیان و تحلیل شواهد، عوامل و سیره امام در این دو دوره

پرداختن به وضعیت سیاسی و اجتماعی زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماع، می‌تواند یکی از ضروریات فعلی در تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی باشد. خاصه که بررسی هر دوره زمانی بدون توجه به حضور زنان در آن مقطع کاری ناقص تلقی خواهد شد. چنان که درباره تاریخ ایران و اسلام نیز چنین نارسایی و عدم توجه به حضور و نقش زنان ملحوظ است.